آخرین اخبار
كدخبر: ۳۸۰۳۸
تاريخ انتشار: ۱۶ مهر ۱۳۹۴ - ۱۲:۲۵
نسخه چاپي
ارسال به دوستانمتین مسلم
خاورمیانه هیچگاه مانند
امروز در لبه پرتگاه قرار نگرفته بود. حتی جنگ های اعراب و اسرائیل،جنگ
داخلی لبنان،نبردهای اسرائیل با فلسطینیان در غزه و حزب الله در لبنان،جنگ 8
ساله ایران و عراق،حمله آمریکا به عراق،جنگ ویرانگر داخلی سوریه و دهها
بحران بزرگ و کوچک دیگر، انبار دینامیت خاورمیانه را تا به این حد آماده
انفجار نکرد که بحران میان ایران و عربستان شرایط آن را فراهم کرده است.
باید هم نگران بود و هم محتاط .
ایران که در پی کشته شدن تعداد زیادی از زائرانش در مراسم حج به دلیل بی دقتی و اهمال های آشکاری که رئیس جمهور حسن روحانی می گوید کاملا قابل پیش بینی و پیشگیری بود، ریاض را به شدت زیر حملات تبلیغاتی خود قرار داده است. البته اهمیت این موضوع تنها به آنچه رئیس جمهور ایران به آن اشاره کرده خلاصه نمی شود. دیپلمات ارشد یکی از کشورهای مسلمان جنوب شرق آسیا مقیم جده به شرط عدم افشای نامش می گوید" به جز حادثه سقوط جرثقیل در محوطه مسجدالحرام،از جنبه فنی وقتی حجم وسیعی از طرح های عمرانی را انجام می دهید؛نه صرفا محاسبات ریاضی کشش ویا مقاومت سازها و معابرعمومی؛ که محاسبات امنیتی هدایت وکنترل جمعیت و محاسبه رفتار میلیو نها نفر در اماکن جدیدی که بهره برداری از آنها کامل نشده بسیار مهم است. نمی توان به صرف اینکه زائران به حرف های ما گوش ندادند از خود رفع مسئولیت کرد.آنها صد ،دویست و یا هزار نفر نبودند".
اما این فاجعه دردناک صرف نظر از ابعادانسانی آن ؛ از زاویه ایی کاملا سیاسی و امنیتی بالاخره پرده نهایی اختلافات دیرینه میان ریاض و تهران را بالا برد. اختلافاتی که حداقل طی 35 سال گذشته و به بهانه های مختلف هراز چند گاهی بروز می کرد ،اما بنا به دلایل مختلف که شاید خواست و اراده دولتمردان دو کشور مهم ترین آنها بود ، کنترل و حتی المقدور از عمومی شدن آنها در سطح افکار عمومی که می تواند فرآیند هرگونه "دیپلماسی مهار و هدایت " رابا مشکل روبرو کند پرهیز می کردند.اما ظاهرا امروز شرایط متفاوت و بسیار نگران کننده شده.
بسته به اینکه بحران میان ریاض و تهران از چه زاویه ایی نگریسته شود، برداشت ازآن متفاوت خواهد بود. مشکل تنها این نیست که دو کشور بزرگ و اصلی شمال و جنوب خلیج فارس با یکدیگرسر ناسازگاری پیدا کرده و هریک به دنبال تثبیت و رسمیت دادن به حجم بلوک بندی های سیاسی و امنیتی خود در منطقه هستند (این کشش و رقابت پیشینه ایی قدیمی تر از سال 1979 دارد). واقعیت آنستکه امروز سنت های 3 گانه وآرامش بخش 70 ساله گهواره خلیج فارس یعنی "تامین منافع مشترک ،حفظ امنیت مشترک و ایجاد ثبات متوازن"از بنیان دچار تغییر شده اند. شاید امروز نه فقط عربستان که بسیاری از کشورهای عربی منطقه اینگونه می اندیشند.با توجه به تغییر رویکرد اعراب پس از توافق هسته ایی ایران، این نگاه بالقوه مخاطراتی را متوجه جامعه جهانی و قدرت های بین المللی در حوزه امنیت استراتژیک و تامین انرژی خواهد کرد. رفتار آنها خصوصا سعودی ها در حمایت از تروریسم ایدئولوژیک و داعش را ببینید.
ایران که در پی کشته شدن تعداد زیادی از زائرانش در مراسم حج به دلیل بی دقتی و اهمال های آشکاری که رئیس جمهور حسن روحانی می گوید کاملا قابل پیش بینی و پیشگیری بود، ریاض را به شدت زیر حملات تبلیغاتی خود قرار داده است. البته اهمیت این موضوع تنها به آنچه رئیس جمهور ایران به آن اشاره کرده خلاصه نمی شود. دیپلمات ارشد یکی از کشورهای مسلمان جنوب شرق آسیا مقیم جده به شرط عدم افشای نامش می گوید" به جز حادثه سقوط جرثقیل در محوطه مسجدالحرام،از جنبه فنی وقتی حجم وسیعی از طرح های عمرانی را انجام می دهید؛نه صرفا محاسبات ریاضی کشش ویا مقاومت سازها و معابرعمومی؛ که محاسبات امنیتی هدایت وکنترل جمعیت و محاسبه رفتار میلیو نها نفر در اماکن جدیدی که بهره برداری از آنها کامل نشده بسیار مهم است. نمی توان به صرف اینکه زائران به حرف های ما گوش ندادند از خود رفع مسئولیت کرد.آنها صد ،دویست و یا هزار نفر نبودند".
اما این فاجعه دردناک صرف نظر از ابعادانسانی آن ؛ از زاویه ایی کاملا سیاسی و امنیتی بالاخره پرده نهایی اختلافات دیرینه میان ریاض و تهران را بالا برد. اختلافاتی که حداقل طی 35 سال گذشته و به بهانه های مختلف هراز چند گاهی بروز می کرد ،اما بنا به دلایل مختلف که شاید خواست و اراده دولتمردان دو کشور مهم ترین آنها بود ، کنترل و حتی المقدور از عمومی شدن آنها در سطح افکار عمومی که می تواند فرآیند هرگونه "دیپلماسی مهار و هدایت " رابا مشکل روبرو کند پرهیز می کردند.اما ظاهرا امروز شرایط متفاوت و بسیار نگران کننده شده.
بسته به اینکه بحران میان ریاض و تهران از چه زاویه ایی نگریسته شود، برداشت ازآن متفاوت خواهد بود. مشکل تنها این نیست که دو کشور بزرگ و اصلی شمال و جنوب خلیج فارس با یکدیگرسر ناسازگاری پیدا کرده و هریک به دنبال تثبیت و رسمیت دادن به حجم بلوک بندی های سیاسی و امنیتی خود در منطقه هستند (این کشش و رقابت پیشینه ایی قدیمی تر از سال 1979 دارد). واقعیت آنستکه امروز سنت های 3 گانه وآرامش بخش 70 ساله گهواره خلیج فارس یعنی "تامین منافع مشترک ،حفظ امنیت مشترک و ایجاد ثبات متوازن"از بنیان دچار تغییر شده اند. شاید امروز نه فقط عربستان که بسیاری از کشورهای عربی منطقه اینگونه می اندیشند.با توجه به تغییر رویکرد اعراب پس از توافق هسته ایی ایران، این نگاه بالقوه مخاطراتی را متوجه جامعه جهانی و قدرت های بین المللی در حوزه امنیت استراتژیک و تامین انرژی خواهد کرد. رفتار آنها خصوصا سعودی ها در حمایت از تروریسم ایدئولوژیک و داعش را ببینید.
