دکتر اسماعیل قاسمی
صبح تهران به نقل از پارسینه:
یکی از منابع عمده ایجاد آلودگی های زیست محیطی، خودروهای با منبع سوخت هیدروکربنی است که باک بنزین نیز یکی از منابع انتشار هیدروکربن های خام در خودرو است.وزن
با فرض یکسان بودن میزان حجم باک فلزی و پلیمری که بر روی خودرو
نصب شده اند باک پلیمری بسته به نوع طراحی 40 تا 50 درصد از باک فلزی سبک
تر خواهد بود.
تاثیر وزن را می توان از دو منظر مورد بررسی قرار داد:
میزان
انتشار CO2: با توجه به تحقیقات به عمل آمده، به ازای هر یک کیلو گرم کاهش
وزن در خودرو ، میزان 0.1 گرم از انتشار دی اکسید کربن کاسته خواهد شد.
میزان مصرف سوخت: با توجه به کاهش وزن خودرو، مصرف سوخت نیز کاهش پیدا
می کند، تحقیقات نشان می دهد به ازای هر کیلو کاهش وزن خودرو، مصرف بنزین
0.04 لیتر در هر کیلومتر کاهش خواهد داشت.
به عنوان مطالعه موردی، با
تغییر نوع باک تیبا از نوع فلزی به پلیمری و با احتساب کاهش 1.6 کیلوگرم
وزن باک و با فرض تولید سالیانه حدود 200 هزار دستگاه خودرو، اگر هر کدام
20 هزار کیلومتر پیمایش داشته باشند، می توان سالانه شاهد کاهش مصرف سوخت
به میزان 260 هزار لیتر و کاهش انتشار 640 تن CO2 در محیط زیست بود .
3- انتشار بخارات بنزین
سه عامل اصلی موثر در انتشار بخارات سوخت از مجموعه باک به شرح ذیل قابل ذکر است:
نفوذ پذیری از جداره ها و بدنه باک
نفوذ از نقاط جوش و اتصالات
افزایش میزان تبخیر سوخت در داخل باک به دلیل انتقال حرارت
به
لحاظ نفوذ پذیری از جداره ها و نقاط جوش اگر باک های فلزی و پلیمری با
تکنولوژی روز دنیا تولید شوند قابلیت دستیابی به الزامات EU 6 و حتی PZEV
به عنوان بالاترین سطوح استانداردهای زیست محیطی وجود دارد . ولیکن به طور
مثال در صورتیکه از تکنولوژی های روز دنیا در حوزه جوش رباتیک پلاسما در
باک فلزی استفاده نشود عملا بخارات بنزین از منافذ ریز جوش قابلیت عبور
دارند که مستقیما باعث انتشار حجم عمده ای هیدرو کربن نسوخته به محیط زیست
خواهد شد .
ضمنا با توجه به بالاتر بودن ضریب انتقال حرارت در فلزات
نسبت به پلیمرها، باک های فلزی دمای بیشتری را به داخل باک منتقل می کنند
که این افزایش دما، باعث افزایش تبخیر بنزین می شود. متناسب با این افزایش
تبخیر، حجم کنیستر خودرو (مخزن جاذب بخارات بنزین) نیز باید افزایش یابد تا
از انتشار بخارات به محیط جلوگیری گردد که این افزایش حجم باعث افزایش وزن
و ایرادات ناشی از آن خواهد شد.
در حجم یکسان باک فلزی و پلیمری، میزان تبخیر بنزین در باکهای پلیمری حدود 20 درصد کمتر از باکهای فلزی است.
4- ایمنی و استحکام در برابر ضربه (تصادف)
استنباط عامیانه این است
که فلز مستحکم تر از پلیمر است ولی این مقایسه باید در شرایط کاربردی از
لحاظ وضعیت هندسی قطعات و معیار های پذیرش صورت گیرد. به طور کلی پلیمر ها
نسبت به فلزات قابلیت ضربه پذیری و تغيير شکل بالاتری دارند و این خاصیت
باعث می شود که باک، پس از اعمال ضربه به حالت قبلی خود باز گردد در
صورتيکه در باکهای فلزی در هنگام برخورد مخزن فشرده شده و ميتواند منجر به
بروز انفجار خودرو گردد..
روند استفاده در دنیا و نتیجه گیری :
با توجه به برآورد مطالب مطرح
شده ، علیرغم اینکه هر دو باک فلزی و پلیمری در خودروسازان مختلفی طی
سالیان گذشته استفاده شده اند لیکن روند مصرف در دنیا به سمت استفاده هر چه
بیشتر(بیش از 90 درصد ) از باکهای پلیمری میباشد
این موضوع به دلیل موارد ذکر شده در بالا شامل ایمنی بالاتر به خصوص در
تصادفات، کاهش وزن و مصرف سوخت و مقدار Co2 و آلایندگی هیدروکربن های
نسوخته و همچنین امکان افزایش حجم باک میباشد .
این روند تغییرات با
نگاهی به روند تغییرات طراحی باک از فلزی به پلیمری در شرکت تویوتا که یکی
از تولید کنندگان عمده خودرو و از آخرین استفاده کنندگان مخازن فلزی میباشد
نیز به وضوح رویت میشود
عطف به کلیه ملاحظات ذکر شده و روند استفاده فراگیر باکهای پلیمری در دنیا علی الخصوص با توجه به مشکلات عمده آلودگی هوا در ايران، بکارگیری تکنولوژیهای روز و استفاده از باکهای پلیمری جهت دستیابی به مزایای متعدد آن میتواند به عنوان بهینه ترین انتخاب مد نظر خودروسازان قرار گیرد .