رانت و فساد اقتصادی محصول چه شرایطی هستند و چگونه میشود زمینه شکلگیری
آنها را از بین برد؟ آیا سردادن شعارهای عدالتطلبانه برای مبارزه با
فساد و برچیدن بساط رانتخواری کافی است؟ آیا میشود با گلآلود کردن فضا
چنین معضلاتی راریشهکن کرد؟ پاسخ این پرسشها را میتوان در بین سخنانی
یافت که رئیسجمهور روحانی در همایش مبارزه با فساد اداری بر زبان آورد.
آنجا که او رانت و فساد را محصول ایجاد فضایی تاریک و تقسیم پول و امکانات
در تاریکخانهها دانست و از مدیران دولت یازدهم خواست نورافکنها را روشن
کنند تا تاریکی از بین برود و همهچیز در مقابل دیده مردم و رسانهها رقم
بخورد. هر عقل سلیمی در این مسئله تردید نمیکند که وقتی مکانیسمها روشن
باشد و اطلاعرسانی شفاف، خودبهخود زمینه شکلگیری فساد و رانت از میان
برمیخیزد. در موضوعاتی مثل اعطای یارانه از سوی دولت به تشکلها، صاحبان
یک حرفه، یا اهالی یک صنف هم کمابیش همین نسخه راهگشاست.
درواقع اول باید مشخص شود که چرا و به چه دلیلی باید به یک تهیهکننده، یک
رسانه، یک ناشر و ... مبلغی بهعنوان یارانه تعلق گیرد؛ و پسازآن مبالغ
تخصیص یافته بهصورت شفاف اعلام شود، آنوقت جامعه، هم در جریان چندوچون
تقسیم یارانه قرار میگیرد و هم میتواند با مراجعه به مبالغ واریزشده و
تطبیق آن با مکانیسم اعلامشده، دریابد که در این حوزه تخلفی صورت گرفته یا
نه؟
معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بهعنوان معاونتی که طبق
قانون مسئولیت تقسیم یارانه مطبوعات را به عهده دارد تا پیش از روی کار
آمدن دولت یازدهم، از انتشار لیست پرداختی یارانهها و اعلام مکانیسم تقسیم
یارانه خودداری میکرد.
به همین خاطر در سالهایی که گذشت اصلاً مشخص نبود که به فلان روزنامه یا
مجله چه میزان یارانه تعلق میگیرد و بر چه اساسی رقمها تعیین میشوند.
در دولت یازدهم و با حضور حسین انتظامی در سمت معاونت مطبوعاتی، نخستین گام
در این حوزه با انتشار دستورالعمل اعطای یارانهها برداشته شد. انتظامی و
مدیران زیرمجموعهاش دستورالعملی برای پرداخت یارانهها با توجه به
واقعیتهای امروز دنیای رسانه تنظیم کردند و این دستورالعمل را روی سایت
معاونت مطبوعاتی قراردادند.
در دومین گام معاونت مطبوعاتی اعلام کرد که از این به بعد یارانه مطبوعات
بر اساس دستورالعمل تنظیمشده پرداخت و مبالغ تخصیصیافته به رسانهها هم
اعلام میشود.
معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد به وعده خود عمل کرد و با انتشار لیست
یارانههای اختصاصیافته به رسانهها عملاً موضوعی را فاش و علنی ساخت که
تا پیشازاین موضوعی محرمانه تلقی میشد.
نفس این اقدام باعث شد که جامعه رسانهای برای نخستین بار بهصورت شفاف
از میزان یارانهای که به هر رسانه تعلق میگیرد، اطلاع پیدا کند.